W zakresie ustalania cen transferowych podmiotom pozostawiona jest pewna dowolność, ale tylko w ściśle określonych przez ustawodawcę ramach. Spółki mają możliwość wybierania m.in. metody ustalania cen transferowych. Jakie rozwiązania mają do dyspozycji i jak wybrać to najodpowiedniejsze tak z punktu widzenia firmy, jak i fiskusa?
Zasada ceny rynkowej – postawa ustalania cen transferowych
Najważniejszym kryterium obowiązującym podczas wybierania metody ustalania cen transferowych jest stosowanie zasady ceny rynkowej, nazywanej również zasadą dystansu (ang. the arm’s lenght principle). Ta norma międzynarodowa obowiązuje podmioty mające siedziby na terenie wszystkich państw członkowskich OECD.
Zgodnie z zasadą ceny rynkowej, warunki transakcji ustalane pomiędzy podmiotami powiązanymi powinny być identyczne jak wówczas, gdyby pomiędzy tymi podmiotami nie zachodziły żadne powiązania. Zachowana zostaje w ten sposób transparentność transakcji oraz respektowana jest zasada uczciwej konkurencji. Na etapie ustalania warunków transakcji konieczne jest przeprowadzenie rzetelnej analizy porównawczej, w której każda firma traktowana jest jako osobna, niezależna jednostka.
Ustalanie cen transferowych metodami tradycyjnymi
OECD sformułowała zalecenia dotyczące ustalania cen transferowych, obejmujące dwie grupy preferowanych metod. Pierwszą z nich jest grupa metod tradycyjnych, obejmująca metodę porównywalnej ceny niekontrolowanej, metodę ceny odsprzedaży oraz metodę „koszt plus”.
Metoda porównywalnej ceny niekontrolowanej oznacza bezpośrednie porównanie warunków obowiązujących w przypadku identycznych transakcji, do jakich dochodzi pomiędzy podmiotami niepowiązanymi. W praktyce nie jest to takie proste, ponieważ w realnych warunkach identyczność transakcji jest w zasadzie niemożliwa.
Metoda ceny odsprzedaży stosowana jest w przypadku dóbr i usług, które jeden podmiot nabył a następnie odsprzedaje je drugiemu. Polega ona na obniżeniu ceny określonej w transakcji o marżę ceny odsprzedaży.
Metoda „koszt plus” oznacza natomiast ustalenie ceny sprzedaży na poziomie łącznej wartości bazy kosztowej oraz narzutu zysku. Cena musi uwzględniać również ryzyka, jakim podlegają strony transakcji oraz funkcje tych podmiotów.
Ustalanie cen transferowych metodami zysku transakcyjnego
Drugą grupę metod rekomendowanych przez OECD stanowią metody zysku transakcyjnego, do których zaliczają się metoda marży transakcyjnej netto i metoda podziału zysku.
Metoda marży transakcyjnej netto polega na określeniu marży zysku netto na takim samym poziomie, na jakim byłaby ona w przypadku transakcji z podmiotem niepowiązanym.
Metoda podziału zysku wymaga określenia łącznych zysków, jakie osiągną wszystkie zaangażowane podmioty powiązane na skutek przeprowadzenia danej transakcji. Następnie dokonuje się podziału tych zysków pomiędzy podmiotami w proporcji takiej samej, jak w przypadku podmiotów niepowiązanych.
Analiza porównawcza w ustalaniu cen transferowych
Narzędziem dowodzenia słuszności wyboru metody ustalania cen transferowych jest analiza porównawcza. To dzięki niej możliwe jest wykazanie, że ceny zostały ustalone zgodnie z wszystkimi obowiązującymi zasadami.
Główną trudnością, z jaką spotykają się osoby odpowiedzialne w firmie za przeprowadzenie analizy, jest jej adekwatność. Należy uwzględnić bardzo wiele zmiennych, łącznie z sytuacją ekonomiczną tak samych przedsiębiorstw, jak i w skali makro. Jeśli organy kontrolne uznają, że pomiędzy porównywanymi sytuacjami zachodzi zbyt wiele różnic, cała analiza może zostać zakwestionowana.
Rola polityki cen transferowych w ustalaniu cen transferowych
Sposobem na uniknięcie problemów na etapie dokonywania analizy porównawczej a następnie wybierania metody ustalania cen transferowych, jest obowiązująca w spółce wewnętrzna polityka cen transferowych. Stanowi ona zespół reguł oraz ścieżkę pracy „krok po kroku”. Dzięki temu firma zyskuje pewność, że różne osoby odpowiedzialne za ustalanie cen transferowych będą działać zgodnie z tym samym schematem.
To właśnie rzetelnie sporządzona polityka cen transferowych stanowi najlepszy sposób na uniknięcie problemów z organami uprawnionymi do kontrolowania cen transferowych w zakresie metodologii i praktyki ich ustalania i stosowania.
Aby usprawnić i ułatwić proces stosowania cen transferowych, dobrze jest skorzystać z porady doświadczonego podmiotu, oferującego analizę wstępną, szkolenia czy też wsparcie w tworzeniu polityki cen transferowych.
